Grecja – kolebka cywilizacji europejskiej, a jednocześnie miejsce spotkań i ścierania się wielu różnych kultur, z których spuścizny jest stworzona jej tożsamość. Kraj o niespotykanej ilości odcieni bieli i błękitów, bogactwie smaków, zapachów oraz dźwięków. Obcowanie z nim gwarantuje multisensualną przygodę. Podobnie jest z grecką kuchnią…
Grecja to nie tylko część kontynentalna, ale również niemal 200 wysp, rozsianych po wodach ją okalających. Każda z nich zachwyca lokalnymi tradycjami, nieco innymi atrakcjami. Łączy je jednak miłość do gościnności, do biesiadowania i do jedzenia – jako wyrazu troski o siebie i swoich gości. W Grecji nie je się tylko po to, żeby przeżyć;-) Tam jedzenie jest autentycznie częścią kultury i greckiej tożsamości. Je się po to, żeby żyć pełniej i ciekawiej, a i jedzenie oraz wszystko co się z wiąże z jego przygotowaniem i spożywaniem, sprawia że życie staje się bogatsze.
Grecy nie serwują dań po kolei, a „biesiadują” przy w pełni nakrytym stole. Znajdziemy na nim pełną feerię barw, smaków i kolorów. Możemy zacząć od przystawki, ale równie dobrze – od jednego z dań głównych;-) Co możemy znaleźć zatem na greckim stole? – na pewno całe bogactwo warzyw i owoców – w tym także owoców morza;-) Nie zabraknie oliwy, zapachu czosnku i soku z cytryny. Nad stołem unosić się będzie zapach mieszanki świeżych ziół, a i napitek będzie z pewnością bardzo różnorodny. Najprawdopodobniej nie zabraknie na nim także… chleba oraz sosu „tzatziki”.
Grecka kuchnia jest oparta na niewielkiej ilości składników. Za to wszystkie dary natury, które Grecy mogą pozyskać, są wykorzystywane w stu procentach. Jej bazą jest pszenica i pieczywo z niej wypiekane, oliwki i tłoczona z nich oliwa, świeże warzywa i owoce, nabiał, ryby i owoce morza. Z mięs – gł. jagnięcina, choć nie tylko;-) Wszystko to podane w towarzystwie aromatycznych ziół i okraszone pysznym winem, anyżową wódką – ouzo lub mocną kawą.
Grecy stali się mistrzami pszenicznych wypieków. Zapach chleba unosi się w każdym zakątku Grecji. Najczęściej wybieraną przez Greków przekąską jest kawałek chleba maczanego w oliwie z oliwek (ew. z dodatkiem czosnku i kilku kropli cytryny). W Grecji smakuje wyśmienicie i pasuje praktycznie do każdej okazji. Natomiast na ulicach króluje pita oraz ciasto filo serwowane z przeróżnymi farszami. To najpopularniejszy w Grecji „fast food”.
Niemalże w każdym greckim daniu gości oliwa, która jest wytwarzana z miejscowych dorodnych oliwek. Grecja bowiem to nie tylko lazurowa woda i białe klify, ale też obfitość zieleni i turkusów, które wymalowują na greckich krajobrazach liczne gaje oliwne. Same oliwki bywają na stołach, nie tylko pod postacią oliwy, ale także jako przystawka, składnik sosów, past lub dodatek do dań głównych.
Oliwki idealnie komponują się z kolejnym produktem, bez którego grecka kuchnia nie istnieje – serem, a zwłaszcza tradycyjnym serem feta. „Feta” oznacza „plaster” – dlatego w popularnej sałatce, zwanej u nas „grecką” (a w Grecji – „chłopską”, czyli „choriatiki”) ser feta w postaci okazałego, grubego plastra wieńczy miseczkę warzyw. Nie jest wkrojony i z nimi wymieszany, jak bywa to u nas. Poszatkowanie i zmieszanie fety z innymi składnikami tejże sałatki to dla Greka niemal świętokradztwo.
Warzywa i owoce w kuchni greckiej mają bardzo szczególne miejsce. Często są głównymi (a nawet jedynymi) składnikami dań. Bakłażan, cukinia, karczochy, papryka, pomidory, czosnek cebula, sałata plus oliwki – to chyba najważniejsi bohaterowie greckiej kuchni. Warzywa są pieczone, smażone, grillowane, często marynowane, duszone w aromatycznych sosach. Nozdrza dodatkowo są karmione zapachami: oregano, kopru, mięty, gałki muszkatołowej, cynamonu i pieprzu, a także soku z cytryny i skórki cytrynowej.
Z mięs, w Grecji najpopularniejsze są… ryby oraz owoce morza, a także jagnięcina i wieprzowina, która wraz z bakłażanem i ziemniakami stanowi podstawę „musaki” – jednego z najbardziej znanych greckich dań. Z Grecji pochodzi też znany i bardzo popularny w Polsce – kebab. Mięsa także przyrządza się różnorodnie – i skropione sokiem cytryny, i w jogurcie, i w pysznych ziołowych sosach.
Grecy gotują swoje potrawy z prostych składników – z taką finezją, że nabierają charakteru bardziej dzieła sztuki, niż po prostu jedzenia;) Warto wybrać się więc do Grecji, nie tylko ze względu na jej historię, zabytki i piękne krajobrazy. Warto zrobić to dla greckich smaków i zapachów. Jeśli jednak wyjazd do Grecji w najbliższym czasie będzie niemożliwy, przyrządźmy „musakę”, „pastisio”, „dolmades” lub „spanakotiropitakię”. Przygotowując jedno z tradycyjnych greckich dań i rozsmakowując się w nim, będziemy mogli niemalże usłyszeć – przygrywające każdemu naszemu kęsowi – buzuki* – które na pewno przeniesie nas myślami do jednego z maleńkich urokliwych greckich miasteczek…
*Buzuki – popularny w Grecji instrument strunowy szarpany.